Beta-blokery określane również jako beta-adrenolityki.

To grupa leków stosowanych głównie w leczeniu chorób serca, nadciśnienia tętniczego oraz innych schorzeń układu krążenia. Ich działanie opiera się na blokowaniu działania receptorów beta-adrenergicznych, co w efekcie prowadzi do zmniejszenia częstości skurczów serca, rozszerzenia naczyń krwionośnych i obniżenia ciśnienia krwi.

Co istotne, choć beta-blokery są niezwykle skuteczne w leczeniu wyżej wskazanych dolegliwości, to ich stosowanie w sporcie rodzi wiele pytań i budzi wiele kontrowersji. W jakim celu sportowcy sięgają po beta-blokery i jakie ryzyka niesie ze sobą taka kuracja? Sprawdź, jakie skutki uboczne niesie ze sobą stosowanie beta-blokerów w kontekście sportu.

Beta-blokery – czym są i jakie są ich rodzaje?

Beta-blokery to leki powszechnie przepisywane przez lekarzy w leczeniu różnego rodzaju dolegliwości układu krwionośnego. Ich działanie pozwala uregulować aktywność serca, przywracając mu prawidłowy rytm, a także obniżyć ciśnienie krwi i zmniejszyć ryzyko wystąpienia zawału serca.

Obecnie dostępne są różne warianty beta-blokerów, które różnią się zakresem działania:

• Metaprolol beta1-bloker stosowany jest w leczeniu nadciśnienia tętniczego, chorób serca oraz migreny,
• Propranolol nieselektywny beta-bloker, oddziałujący na receptory beta-1 i beta-2, który poza chorobami serca, nadciśnieniem i migrenami znajduje zastosowanie w leczeniu lęku scenicznego,
• Atenolol – beta1-bloker stosowany głównie w leczeniu nadciśnienia tętniczego i dolegliwości serca.

Beta-blokery – korzyści i ryzyka

Stosowanie jakichkolwiek preparatów leczniczych, w tym w szczególności przyjmowanych bez wyraźnych przyczyn medycznych, wymaga każdorazowego przeanalizowania stosunku korzyści do ewentualnego ryzyka związanego z ich stosowaniem. Choć beta-blokery są bezpieczne dla organizmu, to nie są w pełni pozbawione skutków ubocznych. Należy pamiętać, że każdy organizm inaczej reaguje na przyjmowane preparaty, a brak skutków ubocznych u jednego pacjenta, nie świadczy o tym, że również u drugiego pacjenta kuracja przebiegnie pomyślnie.

Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia skutków ubocznych, warto jeszcze przed rozpoczęciem kuracji skonsultować się z lekarzem. Po przeprowadzeniu stosownych badań możliwe będzie dopasowanie odpowiedniej dawki. Dodatkowo należy pamiętać, że najlepszym sposobem na utrzymanie zdrowia i dobrej kondycji jest regularna aktywność fizyczna, zrównoważona, dobrze zbilansowana dieta oraz odpowiednia ilość snu. Postępując zgodnie z powyższymi zasadami, można istotnie poprawić swój stan zdrowia, sprawiając, że stosowanie beta-blokerów okaże się zbędne.

Skutki uboczne beta-blokerów

Beta-blokery, mimo swoich niewątpliwych zalet i właściwości leczniczych w schorzeniach układu krwionośnego, mogą wywoływać różne skutki uboczne, które mogą wpływać negatywnie na zdrowie i wydolność sportowców. Przed zastosowaniem beta-blokerów bez wyraźnych wskazań medycznych, warto zapoznać się z listą potencjalnych skutków ubocznych, aby określić, czy ewentualne korzyści, przewyższają ryzyko związane ze stosowaną kuracją.

Niskie ciśnienie krwi

Celem stosowania beta-blokerów jest obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, w celu przeciwdziałania skutkom chorobowym. Jednak o ile w przypadku osób, u których występuje nadciśnienie, takie działanie jest w pełni uzasadnione, tak w przypadku osób, przyjmujących beta-blokery bez zaleceń lekarskich może dojść do nadmiernego obniżenia ciśnienia krwi. W efekcie pacjenci mogą odczuwać szereg dolegliwości, takich jak ogólne osłabienie organizmy czy utrzymujące się zawroty głowy.

Bradykardia

Bradykardia, inaczej spowolnienie akcji serca, uznawane jest za jeden z potencjalnych skutków ubocznych, związanych ze stosowaniem beta-blokerów. Ryzyko wystąpienia bradykardii wzrasta, w przypadku osób narażonych na wystąpienie tego schorzenia. Aby uniknąć niebezpieczeństwa, związanego z wystąpieniem bradykardii, pacjenci stosujący tego typu preparaty, w tym w szczególności bez wyraźnych zaleceń lekarskich, powinni pamiętać o regularnym monitorowaniu pulsu. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek odchyleń należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Skurcze oskrzeli

Pacjenci z astmą przed zastosowaniem beta-blokerów powinni wiedzieć o ryzyku nasilenia się skurczów oskrzeli, co w szczególnych przypadkach może prowadzić do poważnych trudności w oddychaniu. Szczególnie w przypadku braku wyraźnych zaleceń lekarskich, należy rozważyć, czy korzyści wynikające ze stosowania beta-blokerów przewyższają ryzyka związane z ich stosowaniem.

Bezdech senny

Problemy z oddychaniem w nocy, w tym w szczególności bezdech senny mogą się okazać szczególnie niebezpieczne, szczególnie dla osób predysponowanych do tego schorzenia. W przebiegu bezdechu sennego pacjent może odczuwać znaczne ograniczenie przepływu powietrza podczas snu, a niekiedy może całkowicie przestać oddychać. Aby uniknąć ryzyka związanego z wystąpieniem bezdechu sennego, należy podczas stosowania beta-blokerów pamiętać o przeprowadzaniu regularnego monitoringu snu, a w przypadku wystąpienia jakichkolwiek odchyleń, skonsultować osiągnięte wyniki z lekarzem.

Problemy z koncentracją

Pacjenci, szczególnie ci stosujący beta-blokery długotrwale mogą zaobserwować występowanie problemów z koncentracją i ogólną czujnością. Warto przy tym pamiętać, że tego typu dolegliwości mogą stanowić indywidualne reakcje pacjentów na beta-blokery, a przy zastosowaniu odpowiedniej dawki mogą samoistnie przeminąć.

Zmiany nastroju

W przypadku pacjentów, u których wcześniej występowały epizody depresji lub inne zaburzenia psychiczne, występuje wyraźnie wyższe ryzyko pogorszenia nastroju podczas stosowanej kuracji beta-blokerami. Warto jednak podkreślić, że tego typu skutki uboczne występują stosunkowo rzadko, a zdecydowana większość pacjentów stosujących beta-blokery nie obserwuje negatywnego wpływu na samopoczucie.

Dodatkowo wśród działań niepożądanych, związanych ze stosowaniem beta-blokerów wymienić można między innymi takie dolegliwości, jak:

• zaburzenia snu,
• halucynacje słuchowe,
• znużenie i zmęczenie,
• hipoglikemia,
• zaburzenia erekcji.

Jak zmniejszyć ryzyko wystąpienia skutków ubocznych?

Jak każdy lek, również beta-blokery mogą powodować szereg skutków ubocznych. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, należy pamiętać o tym, że kuracja powinna być zalecona przez lekarza prowadzącego, po wcześniejszym przeprowadzeniu szeregu badań diagnostycznych. Odpowiednio dopasowana dawka, przyjmowana pod nadzorem medycznym nie powinna nieść ze sobą poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Warto pamiętać, że negatywny wpływ leków, w tym beta-blokerów na organizm pacjenta, uzależniony jest od różnych czynników, w tym przede wszystkim wieku pacjenta oraz obecności chorób współistniejących. Ryzyko wystąpienia skutków ubocznych wzrasta wraz z wiekiem, a także u osób, u których występuje cukrzyca czy choroby nerek.

Beta-blokery w sporcie – czy są legalne?

Stosowanie beta-blokerów bez wyraźnych wskazań medycznych znajdują się na liście zakazanych substancji, w przypadku ściśle określonych dyscyplin sportowych. Tego typu preparatów nie mogą stosować sportowcy startujący w takich dyscyplinach jak strzelectwo, narciarstwo czy rajdy samochodowe.

W przypadku wykrycia stosowania beta-blokerów przez zawodników ww. dyscyplin zawodnik zostanie zdyskwalifikowany z udziału w wydarzeniu sportowym, a także pozbawiony tytułów. Dodatkowo zawodnik stosujący beta-blokery nielegalnie, naraża się na wysokie kary finansowe.